1․ Տրված բառերն ու արտահայտությունները գրի՛ր հոմանիշ դարձվածքների փոխարեն և համեմատի՛ր տրված ու ստացված տեքստերը:
Կոտրվել, գտնել, ամբողջովին, վերադարձնել, ագահ, ուրախանալ, ժլատ, իհարկե, շոշափել, հառաչել:
Մի մարդ ձեռքը փակ հարևանից կավե աման վերցրեց: Ամանը պատահաբար ջարդ ու փշուր եղավ: Հարևանի հետ հարաբերությունները չփչացնելու համար մարդը նոր՝ ավելի մեծ ու գեղեցիկ, տակից գլուխ ջնարակված աման ձեռք բերեց-գտավ ու ժլատի-ագահի ձեռքը տվեց-վերադարձցրեց: Ժլատը աշխարհով մեկ եղավ-ագահը ուրախացավ: Բայց մարդու աչքը ծակ է չէ՞-գտավ ինչ որ բան. երբ ձեռք տվեց ամանին-շոշշափեց, ախ ու վախ արեց-կոտրվեց.
-Նորը, խոսք չկա, շատ լավն է, բայց իմ ամանը յուղով էր ներծծված:
2․ Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր, հաշվի՛ր, թե քանի՛ արմատից և ածանցից է կազմված, և պարզի՛ր, թե բառաշարքերից յուրաքանչյուրն ի՞նչ ընդհանրության հիման վրա է կազմված:
Ա. Ծովահեն-1 արմատ, 1 ածանց, լուսնկա-1 արմատ, 1 վերջածանց, ընձուղտ-1 արմատ, 1 վերջածանց, նավահանգիստ-2 արմատ, 1 վերջածանց, գիսաստող-1 արմատ, 1 ածանց, գիտարշավ-2 արմատ, բախտակից-1 արմատ, 1 ածանց, ճերմակաթույր-2 արմատ, 1 վերջածանց, կամազուրկ-2 արմատ:
Բ. Մաքրահնչյուն-2 արմատ, ռմբարկու-1 արմատ, 1 վերջածանց, վրիժառու-1 արմատ, 1 վերջածանց, կառավարիչ-2 արմատ, կուսակցություն-1 արմատ, 2 ածանց, անկանխակալ-2 արմատ, 1 ածանց, աղմկարարություն-1 արմատ, 2 ածանց, բանաստեղծություն-2 արմատ, 1 ածանց, կարգադրիչ-2 արմատ:
Գ. Բառարանային-1 արմատ, 1 ածանց, անմտություն-1 արմատ, 2 ածանց, դժբախտություն-1 արմատ, 1 ածանց, հակագիտական-2 արմատ, 1 ածանց, տկարություն-1 արմատ, 1 ածանց, գրչակ-1 արմատ, 1 վերջածանց, (ապաշնորհ գրող), գրականություն-1 արմատ, 1 ածանց:
3․ Տրված մակբայները բաժանի՛ր իմաստային չորս խմբերի:
Դեմ առ դեմ-դեմ բառը, կամաց-կամաց-կամաց բառը, առավոտյան-առավոտ բառը, շատ-շատ-շատ բառը, քիչ-քիչ-քիչ , երեկ-երեկո, արագ-արագնթաց, բարեկամաբար-բարեկամ բառը, օրեցօր-օր բառը, հեռու-հեռավոր, կիսով չափ-կես բառը, նախօրոք-նախ և օրենք բառերը, լրջորեն-լուրջ բառը, ամենուր-ամեն բառը, տեղ-տեղ-տեղ բառը:
4․ Տրված բառերը բաժանի՛ր տասը խոսքի մասերի՝ գոյական, ածական, թվական, դերանուն, բայ, մակբայ, կապ, շաղկապ, ձայնարկություն, վերաբերական բառեր:
Կառուցել-բայ սահմանական եղանակ անցյալ անկատար, իսկ-վերաբերական, երեքական-թվական, ես-գոյական, արագ-որոշյալ ածական, հավանաբար-վերաբերական շենք-գոյական հասարակ, եզակի, հայցական հոլով, օ՜ֆ-ձայնարկություն, ոչ ոք-ժխտական դերանուն, զրուցել-բայ սահմանական եղանակ, անցյալ անկատար, շինարարական-մակբայ, հանելուկ-գոյական, հասարակ, եզակի, հայցական հոլով, բոլորը-գոյական հասարակ, եզակի, ուղղական հոլով, երրորդ-թվաբանական, տեղ-տեղ-մակբայ, մասին-կապական կապ, և-շաղկապ, փայտաշեն-որոշյալ ածական, առավոտ-գյոկան, հասարակ, եզակի, հայցական հոլով, որովհետև-շաղկապ, գուցե-վերաբերական, տաղավար-գոյական, հասարակ, եզակի, հայցական հոլով, ո՛չ-Ժխտական վերաբերական, խառնել-բայ, սահմանական եղանակ, անցյալ անկատար, ջա՜ն-ժխտական վերաբերական, երեք հարյուր երեսուներկու-թվբանական, մեջ-իրական կապ, հոյակապ-հարաբերական ածական, բացի-հաստատական վերաբերական, հեյ-հե՜յ-ձայնարկություն:
5․ Յուրաքանչյուր բառի իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:
Ա.Դասագիրք, հեռագիր, արոտավայր, լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ:
հեռագիր-լրագիր-գիր բառը նմանություն-հեռը և լուր բառը տարբերություն
ծառաբույն-մրջնաբույն-բույն բառու նույնն է, իսկ ծառը և մրջյունւ իրար տարբեր են
Բ.Վիպագիր, մեծատուն, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարահատ, պատմագիր, քանդկագործ:
Վիպագիր-զինակիր-պատմագիր-նմանությունն գիր և տարբերություն, վիպ, զին, պատմ
ժամացույց-կողմնացույց-նամնությունն ցույց և տարբերություն ժամ և կողմն
6․ Ի՞նչ հոլովով են դրված գոյականները։
Վերջապես մեքենան-սեռական հոլով մոտենում է տաճարին-տրական հոլով:
Զանազան ուտեստներով-գործիական հոլով զարդարված սկուտեղը-ուղղական հոլով մատուցեց հյուրին-տրական հոլով:
Աթոռներ-հայցական հոլով չկային և սեղանը-ուղղական հոլով մոտեցրեց բազմոցին-տրական հոլով:
Շատ տարիներ-հայցական հոլով հետո հասավ փնտրած ամրոցին-տրական հոլով:
Աղջիկը-ուղղական հոլով ձեռքի-սեռական հոլով բաժակը-ուղղական հոլով տվեց հորը-հայցական հոլով:
Ուզում էր լարի ծայրը-ուղղական հասցնել սյունին-տրական հոլով:
7․ Դուրս գրիր բոլոր բայերը և բնութագրիր։
Մի խեղճ գյուղացի ծերացած և ուժատ եզ ուներ ու չգիտեր, թե ինչպես ազատվեր բեռ դարձած անասունից: Որոշեց տանել շուկա, ծախել: Եվ քանի որ առևտրի փորձ չուներ, դիմեց իր դրացուն.
ծերացած-անցյալ վաղակատար բայ
ուներ-անցյալ անկատար բայ
չգիտեր-ժխտական անցյալ անկատար բայ
ազատվեր-անցյալ անկատար բայ
դարձած-անցյալ վաղակատար բայ
տանել-անցյալ վաղակատար բայ
ծախել-անցյալ վաղակատար բայ
չուներ-անցյալ անկատար բայ
դիմեց-ներկա անկատար բայ
-Եզս հալից ընկել է, ի՞նչ կլինի՝ օգնի՛ր, տանենք շուկա, ծախենք:
-Աչքիս վրա,- պատասխանեց դրացին:
Դրացին խոսքաշեն ու լեզվանի մարդ էր, շուկայում սկսեց գովաբանել եզին:
-Ա՜յ եզը, լա՜վ եզը, է՜ս կողմն եկեք, մի էստե՜ղ նայեցեք: Հո եզ չէ, Աստված վկա, գոմե՛շ է, գոմե՛շ…
ընկել է-անցյալ վաղակատար բայ
օգնիր-հրամայական բայ
տանենք-ըղձական բայ
ծախենք-ըղձական բայ
խատասխանեց-ներկա ժամանակ բայ
գովբանել-անցյալ վաղակատար բայ
եկեք-հրամայական բայ
նայեցեք-հրամայական բայ
Բ. Հավաքվում են մարդիկ, ու սա շարունակում է.
-Գիտե՞ք` ի՜նչ ուժեղ է, առանց զույգի գութան է քաշում: Էնքան խելոք է ու հեզ, որ կարող եք հա՛մ բարձել, հա՛մ լծել:
Մարդիկ լսում են, քննարկում, ձեռք տալիս եզանը, բայց ամենից ուշադիր եզան տերն է լսում: Լսում, լսում է, մեկ էլ դառնում դրացուն ու ասում.
-Չէ, ախպե՜ր, ես իմ ապրանքը չեմ ծախում: Որ էդքան լավն է, ես կբանեցնեմ, էլի՜:
Գիտեք-ըղձական բայ
քաշում է-ներկա բայ
կարող եք-ներկա բայ
բարձել-ներկա բայ
լծել-ներկա բայ
լսում են-ներկա բայ
տալիս-ներկա բայ
լսում -ներկա բայ
դառնում-ներկա բայ
ծախում-ներկա բայ
կբանացնեմ-ներկա բայ