Հայոց Լեզու

1․ Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Վերջապես նրանք  հասան հռչակավոր Խաչաղբյուրին: Առաջնորդը մագլցեց ժայռն ու անցքի մոտից մի պարան կապեց, որպեսզի տղաները կառչելով բարձրանան քարանձավ: Քարանձավային լճակից թափվող առվակի մեղմ խոխոջյունն էր լսվում: Ջուրն այնքան թափանցիկ էր, որ հատակի խիճն ու ավազը  երևում էին: Արշավախմբի  որոնումները ցնցող  արդյունք տվեցին: Տղաները այդ քարանձավից ոչ միայն նախամարդու իրեր գտան, այլև, բազմաթիվ ստորգետնյա անձավներ, լճեր ու գետեր:

2․ Հետևություններից ո՞րն է (որո՞նք են) համապատասխանում տեքստին: Ընտրությունդ հիմնավորի՛ր: Կարող ես նաև այլ հետևություն անել:
Արագիլին հարցրին.
— Իմաստո՛ւն հավք, ինչո՞ւ ես անվերջ մի ոտքի վրա կանգնում:
Պատասխանեց.
Որպեսզի գոնե մի քիչ թեթևացնեմ աշխարհի բեռը:

Հետևություն
ա) Մարդիկ մեծամիտ են ու շատ կարևորում են իրենց: Նրանց թվում է, թե իրենք են տանում աշխարհի հոգսը, և իրենցից է կախված, թե աշխարհն ինչպե՛ս է ապրում:
բ) Կա մարդ, որ այնքան բարի է, աշխարհի ու մարդկանց նեղություն չտալու համար պատրաստ է «մեկ ոտքի վրա» ապրելու: Իր կյանքը կդժվարացնի, միայն թե ուրիշների համար հեշտ լինի:
գ) Ծույլ մարդիկ, իրենց բան ու գործը թողած, ամբողջ օրը կարծես աշխարհի հոգսն են հոգում:
դ)Կան պարծենկոտ մարդիկ, որոնք իրենց ամենասովորական արարքները շատ են կարևորում ու դրանք վեհ գաղափարներով բացատրում:
ե) Բոլոր մարդիկ  պիտի մեկ ոտք ունենան, որ երկրի բեռը թեթև լինի:
զ) Մարդիկ պետք է հարգեն դիմացինների սովորությունները և դրանց  վերաբերող ավելորդ հարցեր չտան, թե չէ երբեմն շատ անհեթեթ պատասխաններ կլսեն: Ամեն ինչ չէ, որ բացատրելի է:
Ես կարծում եմ, որ դա ճիշտ է քանի որ պետք է իրար հարգանքով վերաբերվեն ու քիթը չխոթեն այնտեղ, որտեղ որ պետք չի։
է) Մարդիկ այնքան եսասեր ու շահամոլ  են, որ երբեք մի թռչունի չափ անգամ չեն մտածի  իրենց երկրի մասին:

3․ Նախադասության բառերից որը հնարավոր է՝ փոխարինի՛ր հոմանիշներով:

— Արքա՛, անկարելի-անհնար է քո կամքը կատարել, մեկ այլ բան կարգադրի՛ր-հանձնարարիր:

Թագավորի երեսը տեսնելու-նայելու համար էր այդքան երկար ճամփան կտրել-անցել:

Երեխաներն իրենց համար պար էին գալիս-պարում էին, հետո շուռ գալիս-գլորվում էին, իրենք իրենց ծափ տալիս ու ուրախանում, աշխարհքով մեկ լինում-շատ ուրախանում:

Լուսանում է. սարի ետևից դուրս է գալիս արևը-արեգակը:

Մի գարնան իրիկուն դռանը նստած զրույց էինք անում-զրուցում էին:

— Թե ուզում եք-Եթե ուզում եք, որ չմեռնեմ,- ասում է-ասաց թագավորը,- գնացե՛ք ու անմահական ջուրը բերե՛ք, որ խմեմ ու վեր կենամ տեղիցս-առողջանամ:

3․ Տրված տեքստերը  փոխադրի՛ր` ընդհանուր վերնագիր և հետևություն գրելով:

Մեծախոսը

Ա.Գայլն անցնում էր մի տան մոտով, իսկ ուլիկը տանիքից ծաղրում ու հայհոյում էր նրան: Գայլն ասաց.
-Ո՛չ թե դու ես խոսում, այլ տեղդ:
Գայլն անցնում էր մի տան մոտով, իսկ ուլիկը տանիքից ծաղրում ու հայհոյում էր նրան ու գայլն ասաց, որ ոչ թե ինքն է խոսում այլ իր տեղը։
Բ. Երկու ընկերներից մեկը դարձավ թագավորի խորհրդական: Մյուս ընկերը մի օր գնաց նրան այցելելու: Պաշտոնյա ընկերը բարձր ձայնով, մեծ-մեծ խոսում էր ու գլուխ էր գովում: Տեսության եկածն ասաց.
-Թե որ ես քեզ ճանաչում եմ, էս մեծ-մեծ բրդողը դու չես: Կա՛-չկա՛ աթոռիդ ձայնն է էդպես դմբդմբում:
Երկու ընկերներից մեկը դարձավ թագավորի խորհրդական։ Մյուս ընկերը մի օր գնաց նրան այցելելու։ Պաշտոնյա ընկերը բարձր ձայնով մեծ-մեծ խոսում էր ու գլուխ էր գովում ։ Տեսության եկածն ասում էր, որ ինքը ճանաչում է նրան ու մեծ-մեծ բրդողը ինքը չի, այլ աթոռի ձայնն է էդպես դմբդմբում։
Իմաստը այն է, որ մարդիկ կարող են փոխվել, երբ իրենց ապահովված են զգում, բայց իրենց էությունը մնում է նույնը։

4․ Ընդգծված բառերի և բառակապակցությունների փոխարեն գրի՛ր տրված հոմանիշները:

Հայտնվի, պարզապես, գահավիժում էր, զմրուխտ, դեգերում են, վայրը, անցնելու, անընդհատ,կտրվի, կաթիլ, վառվում են, գնալ, սքանչացել էին:

Մի  անգամ Սահարայի բեդվին ցեղերի մի քանի առաջնորդներ Փարիզի մոտ մեծ ջրվեժ տեսան:Սովորական ջրվեժ էր, որ բյուրեղապակե կոթողի նման ընկնում-գահավիժում էր ցած:

Բայց բեդվինները հիացել-սքանչացել էին:

Անապատում մարդիկ քանի՜ օր են թափառում-դեգերում են ջրհորին հասնելու համար: Քանի՜ ժամ են փորում նորից ու նորից-անընդհատ փլչող ավազը, մինչև որ փոսի հատակին ջրիկ ցեխ երևա-հայտնվի:

Ջրի ամենափոքրիկ շիթերից-կաթիլից անգամ հողի վրա բոցկլտում-վառվում են խոտի վառ կանաչ -զմրուխտ կայծերը:

Երբ մի տեղ անձրև է գալիս, ամբողջ Սահարայից մարդիկ շտապում են տեսնելու այդ տեղը-վայրը:  Բեդվինները պատրաստ են հարյուրավոր կիլոմետրեր կտրել-գնալ, որպեսզի տեսնեն, թե խոտն ինչպե՞ս է աճում:

5․ Կատարել թարգմանություն՝ ըստ նախասիրության։

Басня

Осёл и соловей

Осёл увидел Соловья
И говорит ему: «Послушай-ка, дружище!
Ты, сказывают, петь великий мастерище.
Хотел бы очень я
Сам посудить, твое услышав пенье,
Велико ль подлинно твое уменье?»
Тут Соловей являть свое искусство стал:
Защелкал, засвистал
На тысячу ладов, тянул, переливался;
То нежно он ослабевал
И томной вдалеке свирелью отдавался,
То мелкой дробью вдруг по роще рассыпался.
Внимало все тогда
Любимцу и певцу Авроры:
Затихли ветерки, замолкли птичек хоры,
И прилегли стада.
Чуть-чуть дыша, пастух им любовался
И только иногда,
Внимая Соловью, пастушке улыбался.
Скончал певец. Осёл, уставясь в землю лбом:
«Изрядно, — говорит, — сказать неложно,
Тебя без скуки слушать можно;
А жаль, что незнаком
Ты с нашим петухом;
Еще б ты боле навострился,
Когда бы у него немножко поучился».
Услыша суд такой, мой бедный Соловей
Вспорхнул и — полетел за тридевять полей.

Избави, бог, и нас от этаких судей.

Առակ էշը և սոխակը

Էշը տեսավ Գայլուկին
Եվ նա ասում է նրան. «Լսիր, ընկեր.
Դու, ասում են, երգարվեստի մեծ վարպետ ես։
Ես շատ կուզենայի
Դատեք ինքներդ՝ լսելով ձեր երգը,
Իսկապե՞ս քո հմտությունը մեծ է»:
Այստեղ Գիշերը սկսեց ցույց տալ իր արվեստը.
Սեղմեց, սուլեց
Հազար ֆրես, քաշեց, թափեց;
Հետո նրբորեն թուլացավ
Եվ հեռվում թուլացած ես ինքս ինձ ծխամորճ տվեցի,
Այն հանկարծակի փշրվեց պուրակի միջով փոքր մասերում:
Այն ժամանակ բոլորը լսեցին
Ավրորայի սիրելի և երգչուհի;
Հովերը մարեցին, երգչախմբի թռչունները լռեցին,
Եվ հոտերը պառկեցին
Մի փոքր շունչ քաշելով՝ հովիվը հիացավ նրանով
Եվ միայն երբեմն
Լսելով սոխակը՝ նա ժպտաց հովիվուհուն։
Երգչուհին մահացել է. Էշը՝ ճակատով գետնին նայելով,
«Ճիշտ է,- ասում է նա,- ճիշտ չէ ասել.
Դուք կարող եք լսել ձեզ առանց ձանձրանալու;
Ափսոս, որ անծանոթ եմ
Դու մեր աքլորի հետ ես;
Դուք ավելի շատ կզվարճանայիք,
Ե՞րբ ես նրանից մի քիչ սովորելու եմ».
Այսպիսի դատողություն լսելով, իմ խեղճ բլբուլ
Նա թռավ, և թռավ հեռավոր դաշտերի վրայով:
Աստված փրկի մեզ նման դատավորներից։